Terima Kasih Atas Kunjungan Anda di Blog Kami

Friday 27 July 2012

RPP Bahasa Jawa SMA Berkarakter


RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN 02

Nama Sekolah
:
SMA ISLAM AL - KAMAL
Mata Pelajaran
:
Bahasa Jawa
Kelas/ Semester
:
X/ 1
Pertemuan ke-
:
2
Alokasi Waktu
:
2 X 45 menit
Standar Kompetensi
:
Berbicara
Mampu mengungkapkan pikiran, pendapat, gagasan, dan perasaan secara lisan sastra maupun nonsastra dengan menggunakan berbagai ragam dan unggah-ungguh bahasa Jawa.
Kompetensi Dasar
:
Berdialog menggunakan parikan/ wangsalan
Indikator
:
§  Mengidentifikasi pengertian parikan dan wangsalan yang digunakan dalam pembicaraan sehari-hari
§  Menyebutkan contoh wangsalaan dan parikan
§  Menentukan tema dialog
§  Membuat kerangka percakapan
§  Mengembangkan kerangka menjadi percakapan utuh
§  Bertanya jawab secara langsung menggunakan parikan atau wangsalan

A.           Tujuan Pembelajaran

1.        Peserta didik dapat mengidentifikasi pengertian parikan dan wangsalan yang digunakan dalam pembicaraan sehari-hari melalui percakapan
2.        Peserta didik meyebutkan contoh wangsalan dan parikan
3.        Peserta didik dapat menentukan tema percakapan 
4.        Peserta didik membuat kerangka percakapan/ dialog
5.        Peserta didik mengembangkan kerangka menjadi percakapan utuh
6.        Peserta didik dapat bertanya jawab secara langsung menggunakan parikan atau wangsalan

B.            Materi Ajar

         Guneman utawa pacelathon marang wong liya iku ana tata kramane utawa unggah-ungguhe basa, punapa maneh guneman nganggo parikan utawa wangsalan. Unggah-ungguh yaiku sopan-santun, tata susila, tata pranataning basa miturut lungguhing tata krama utawa nggunakake basa. Babagan unggah-ungguh basa di butuhake banget ing jaman moderen iki. Emane, basa krama kurang kaajarake marang siswa ing sekolahan. Mula iku ing kene para siswa bakal di ajari kepriye tuladhane pacelathon arang wong kang luwih tuwa.
        Unda-usuking basa kaperang dadi loro, yaiku basa ngoko lan basa krama. Basa ngoko kagunakake kanggo sesambungan karo wong kang wis kulina utawa satataran. Dene basa krama kagunakake kanggo sesambungan karo wong kang durung kulina utawa wong kang tataran bebrayan luwih tuwa.
Parikan yaiku unen-unen kang kedadeyan saka rong ukara, kang dhapukane kanggo purwakanthi swara utawa purwakanthi sastra. Saben saukara kadadeyan saka rong gatra, saben sagatrane isine 4 wanda utawa 8 wanda. Ukara kapisan minangka pambuka, ukara kapindho iku wose utawa isi bakune.
         Ing basa Indonesia parikan diarani pantun.
Tuladha:
1.      Manuk emprit, nucuk pari
dadi murid, sing taberi
2.      Wajik klethik, gula jawa
luwih becik, sing prasaja
3.      Gudheg manggar bumbune mrica ketumbar
lamun sabar, bisa lejar serta bingar
Wangsalan yaiku unen-unen meh kaya cangkriman, dene tebusane utawa batangane (jawaban) srana sinandi tegese ora blaka, ora diceplosake. Ana wangsalan padinan lan tembang.
Tuladha wangsalan padinan
1.      Janur gunung esuk-sesuk dolan mrene
janur gunung : aren (kadingaren)
2.      Sekar aren, sampun dangu-dangu
(sekar/kembang aren : dangu)
3.      Roning mlinjo, sampun sayah nyuwun ngaso
roning mlinjo : so
Wangsalan kang kanggo ing tembang. Biasane kanggo sing panembrama, arane umpak-umpak. Gerongan, umpak-umpak, wangsalan diterusake tembang Kinanthi Sandhung utawi Kinanthi subakastawa.
Tuladha.
1.      Petis manis, sarining kaca benggala (4+8)
Aja ngucap yen durung dirasa-rasa (kecap rasa)
2.      Jenangsela wader kalen sasonderan (4+8)
Apuranto yen wonten lepat kawula (apu, sepat)
3.      Balung geni, kalong lit kang aneng wisma (4+8)
Dhuh pra siswa, yo sinau basa jawa (mawa/wawa, lawa)

Tuladha Pacelathon
Wis sawetara wektu aku kepengen tuku buku Basa Jawa. Buku kuwi kanggo sinau supaya aku tambah pinter. Sawijining dina, aku matur karo paklik yen aku arep nyuwun arta.
Ardi       :  “Kula nuwun.”
Paklik     :  “ O nggih. Mangga ... mangga, kok njanur gunung Le dolan mrene.”
Ardi        :  “Sowan kula mriki badhe nyuwun tulung, menapa saged Paklik?”
Paklik     :  “ Ana apa Le sejatine. Sajake wigati sanget.”
Ardi       :  “Menika Paklik. Kula badhe nyuwun arta kangge tumbas buku Basa Jawa
Paklik     :  “Oooo dhuwit kanggo tuku buku Basa Jawa to, Sik dakjupukake.”
Ardi        : “Inggih Paklik, Kula tengga.”
Paklik      : “Iki Le dhuwite.”
Ardi        :  “Matur nuwun, Paklik. Amargi sampun sonten kula badhe nyuwun pamit.”
Paklik     :  “ Ya, ngati-ati ya ning dalan
Ardi        :  “ Nggih Paklik.”

C.           Metode Pembelajaran

Tanya jawab; Inkuiri; Diskusi; dan Penugasan

D.           Kegiatan Pembelajaran

No
Kegiatan
Waktu

1.







2.












































3.


Kegiatan Awal
Motivasi:
·      Guru menyanyikan tembang campursari satu bait yang memuat parikan.
·      Peserta didik menunjukkan parikan dari campursari yang ditembangkan oleh guru.
·      Guru memberikan informasi tentang manfaat atau penjelasan tentang  berdialog dengan menggunakan parikan atau wangsalan
Kegiatan Inti
2.1    Eksplorasi
·         Salah satu kelompok ditunjuk memberikan contoh berdialog menggunakan parikan atau wangsalan
·         Peserta didik mengidentifikasi pengertian parikan dan wangsalan yang digunakan dalam pembicaraan sehari-hari
·         Peserta didik memberi contoh menyebutkan salah satu contoh wangsalan dan parikan
2.2    Elaborasi
§   Guru menyajikan beberapa wangsalan
§   Peserta didik menyebutkan maksud wangsalan sebagai apersepsi.
§   Guru memberikan penjelasan tentang berdialog menggunakan parikan/ wangsalan
§   Peserta didik dengan rasa ingin tahu  mengidentifikasi pengertian parikan dan wangsalan yang digunakan dalam pembicaraan sehari-hari
§   Peserta didik secara mandiri memberikan contoh wangsalan dan parikan
§   Peserta didik dibagi dalam enam kelompok untuk menyusun naskah dialog yang memuat parikan dan wangsalan.
§   Peserta didik secara berkelompok  menentukan tema dialog
§   Peserta didik secara berkelompok   membuat kerangka percakapan dengan kreatif.
§   Peserta didik secara berkelompok   mengembangkan kerangka manjadi percakapaan utuh
§   Kelompok yang ditunjuk berdialog secara komunikatif sesuai dengan naskah yang telah disusun sebelumnya.
§   Kelompok yang berdialog secara maksimal dengan memuat wangsalan dan parikan serta menggunakan lafal dan intonasi yang tepat disiapkan .
2.3    Konfirmasi
·      Guru memberikan umpan balik positif atas hasil kelompok yang mampu menyusun naskah dialog yang memuat parikan dan wangsalan.
·      Guru melakukan pengamatan atas kinerja peserta didik mengembangkan kerangka manjadi percakapaan utuh
·      Guru menghargai prestasi peserta didik dengan memberikan penghargaan kepada siswa yang mampu dengan berdialog menggunakan parikan dan wangsalan pilihan kata yang tepat dan sesuai unggah-ungguh basa
·      Guru memberi motivasi kepada peserta didik yang belum berpartisipasi aktif

Penutup

Guru meminta  siswa untuk mempresentasikan hasil karyanya atau kreatifitasnya  berupa dialog  yang dibuat secara individu
3.1    Penugasan Terstruktur
·      Guru memberi tugas kepada peserta didik untuk menyusun naskah dialog yang memuat wangsalan dan parikan
·      Peserta didik berdialog sesuai dengan naskah yang disusun.
3.2    Kegiatan Mandiri Tak Terstruktur
·      Guru memberi  tugas peserta didik untuk merekam dialog yang memuat parikan/ wangsalan dalam ragam bahasa krama yang telah disusun dalam pembelajaran dan dikirim melaui intranet sekolah.

5







75












































10




E.            Penilaian Hasil Belajar

Ø  Butir Penilaian:
Ø Wangsulana pitakon ngisor iki miturut  pacelahon  ing dhuwur!
1.      Golekana parikan lan wangsalaan saka pacelaahon kasebut !
2.      Apa tema pacelaahon kasebut ?
3.      Ragam basa apa sing digunakake ing pacelathon ing dhuwur !
4.      Sapa paraga ne ing pacelahon kasebut ?
5.      Apa isine pacelathon kasebut ?
Ø  Skor Penilaian:
No
Kunci Jawaban
Kriteria Ketepatan
Benar
Setengah
Salah
1
Parikan lan wangsalan
20
10
0
2
Tema
20
10
0
3
Ragam Basa
20
10
0
4
Paraga
20
10
0
5
Isi
20
10
0

Total Nilai
100
50
0

F.               Media/ Sumber Pembelajaran

·           www.yuyunsaja.blogspot.com
·           www.setyawara.tk
·           Pinterbasajawa.co.cc
·           www.kidemang.com
·           Buku Memetri Basa Jawa Kelas X
·           Modul Kelas X (MGMP BASA JAWA SMA DAN MA KAB REMBANG)                           


Rembang, 19 Juli 2012                      
Mengetahui,                                                   
Kepala Sekolah                                                           Guru  Mata Pelajaran
                                               

H. Muljadi, S.Pd                                                         Diyan Kurniawan, S.Pd

No comments:

Post a Comment